Przywracanie uprawy starych gatunków zbóż nad Dolną Wisłą

Ratowanie roślin użytkowych w miejscu ich pierwotnego występowania ("in situ") jest najskuteczniejszą metodą ochrony zasobów genowych. Zasoby genowe roślin użytkowych to wszystkie gatunki, formy, odmiany roślin uprawianych przez człowieka łącznie z ich dzikimi przodkami. Stanowią one dogodny materiał genetyczny umożliwiający selekcję, w celu tworzenia nowych odmian lepiej przystosowanych do specyficznych warunków mikroklimatycznych danego regionu. Ochrona "in situ" polega również na działaniach takich jak: zachęcanie rolników do zwiększania rozmaitości upraw, wspieranie gospodarstw, w których uprawia się stare gatunki i odmiany roślin tradycyjnymi metodami, promowanie mało znanych upraw i produktów rolnych.

 

Nad dolną Wisłą (odcinek od Bydgoszczy, przez Świecie, Chełmno, po Nowe) znajduje się kilkanaście grodzisk wczesnośredniowiecznych, z eksploracji których dowiadujemy się jakie zboża wówczas uprawiano. Teren ten charakteryzujący się znacznym zagęszczeniem stanowisk archeologicznych wskazuje na kulturotwórczą rolę rzeki i jest szczególnym miejscem, w którym można połączyć jego walory przyrodnicze z historycznymi.

 

Głównym celem realizacji projektu jest przywrócenie i zabezpieczenie przed wyginięciem starych gatunków zbóż, które od neolitu (4500-1700 l p.n.e.) uprawiane były nad dolną Wisłą, np.: pszenice: samopsza, płaskurka, orkisz, pszenica polska i zbitokłosa, żyto krzyca, owies szorstki, proso oraz gryka (uprawiana na przyległych wysoczyznach). Jako mniej plenne, trudniejsze w obróbce albo zanikły, albo przetrwały na małych powierzchniowo obszarach w innych częściach Polski czy Europy. Mają one wartość nie tylko genetyczną, ale prezentują również dziedzictwo kulturowe i historyczne, są przekaźnikiem wartości dla przyszłych pokoleń.